Scenarioprijsvraag
voor de schooljeugd
kleur. In -A matler of life and death" gebruikte men twee
kleursoorten: voor de aardse taferelen de natuurlijke kleur
en voor het hiernamaals een sepiatint. Een dergelijke toe
passing vond men ook in de „5000 Fingers of Dr. TV'.
Met het voorgaande hangt samen de emotionele
rol, welke kleuren kunnen spelen en in verband daar
mede hetscheppen van een bepaaldesfeer.
De kleur kan het dramatische gegeven emotioneel verster
ken en onderstrepen. In het gewone spraakgebruik spreken
wij immers ook van warme en koude, van agressieve en
passieve kleuren. De experts van de kleurenfilm zijn zich
van de emotionele gevoelswaarde der kleuren wel bewust,
al wordt dit lang niet altijd intelligent toegepast. Natalie
Kalmus een naam die onverbrekelijk met, Technicolor is
verbonden schrijft dan ook: „Wij moeten de kleurhar-
monie bestuderen, de geschiktheid van de kleur voor be
paalde situaties, het beroep dat de kleur doel op de emo
ties". Op deze wijze kan de kleur de sfeer van een film
mede helpen bepalen. Men denke bijvoorbeeld aan de film
..Moulin Rouge", waarin een kleurgamma is gebruikt.
dat overeenkomt met dat van de schilderijen van Toulouse
Lautrec. Een ander voorbeeld vindt men in de ballet
scènes van „An American in Paris", waar de regisseur de
verschillende balletten achtereenvolgens „toonzette" in de
opgewekte kleur van Dufy, de warme sensuele kleur van
Renoir, de gamma's van Degas, Rousseau Ie douanier en
Utrillo.
Op het gebied van de psychologie vraagt het vraagstuk
der associaties onze aandacht in verband met de kleuren
film. Dit komt er op neer. dat er wat de zintuiglijke ge
waarwordingen betreft een bepaald verband tussen de
verschillende zintuigen schijnt te bestaan, welke samen
hang voor ons nog vaak in het duister is gehuld. In hoe
verre dit inzicht vruchtbaar kan zijn voor de film, is niet
zo gemakkelijk te beantwoorden. De associaties kunnen bij
verschillende personen uiteenlopen en dragen dus een
sterk subjectief karakter. De ervaring heeft ons geleerd,
dat er op psychologische reacties van de toeschouwers geen
peil is te trekken. Maar evenals er een wederzijdse inwer
king is van beeld en geluid, is er ook een wederzijdse in
werking mogelijk tussen beeld, geluid en kleur. Inzonder
heid de Russische filmtheoreticus Eissenstein heeft aan dit
probleem uitvoerige aandacht besteed en zijn opvattingen
komen hierop neer. dat men nimmer lukraak een kleuren
film mag maken, doch dat alle elementen: beeld, geluid,
muziek, kleur in onderling verband moeten worden gezien
en dat deze elementen met de „inhoud" in overeenstem
ming moeten worden gebracht.
Uit het vorenstaande volgt. dat. evenals de houtsnede en
de ets bestaansrecht hebben naast het olieverf schilderij,
de zwart-wit film haar bestaansrecht heeft naast de kleu
renfilm. Op zichzelf bestaat er geen enkele reden om films
als „Fietsendieven", „Brief encounter". ..Marty", „Du
rififi chez les hommes", om slechts enkele bekende titels
te noemen, in kleuren op te nemen. Ook in Hollywood
wint dit inzicht in de laatste tijd veld. Men ziet in, dat de
kleurenfilm al of niet in cinemascope dient te wor
den toegepast als het onderwerp daartoe aanleiding geeft,
zodat ook de zwart-wit film weer een kans zal krijgen. De
kleur is op zijn plaats in de tekenfilm, in revue en show.
dans en opera, feeërieke fantasieën, historische of
kosluumfilms en natuurlijk in documentaires, waar de
kleur uiteraard eveneens een documentair, dat wil zeggen
naturalistisch karakter mag bezitten.
Op het gebied van de kleurenfilm liggen nog speciale
mogelijkheden voor wat de kleurbeweging, de kleurmon-
tage en de functioneel-dramatische toepassing betref I. ter
wijl ook de emotionele of symbolische gevoelswaarde der
kleuren en de kleurassociaties factoren zijn, waarmede op
kunstzinnige wijze rekening kan worden gehouden. Kort
om, de kleurenfilm dient geen gekleurde film te zijn. maar
een vormgeving in kleur, een film waarin alle elementen
beeld, geluid en kleur instrumentaal en orkestraal
zijn verwerkt. De meest geslaagde kleurenfilm is die,
waarvan men zich de kleurigheid niet bewust is.
Het Nederlands Filminstituut heeft het initiatief geno
men, om. als een mogelijke bijdrage tot de „filmische"
vorming van de schooljeugd, in samenwerking met het
Instituut Film en Jeugd te Den Haag een prijsvraag uit
te schrijven onder de jeugd van alle scholen voor voort
gezet onderwijs Mulo, Ambachtsscholen. Middelbare
scholen en dergelijke voor een filmscenario.
Het gaat hier niet zozeer om een spectaculaire wedstrijd
dan wel om een stuk „filmopvoeding". Het is de bedoeling,
dat leerlingen van deze scholen individueel of klasgewijs
zelf een beknopt scenario samenstellen voor een film.
zoals zij die graag gemaakt zouden zien. Aan de rectores
en directeuren is een prijsvraagreglement gezonden,
waarin een drietal mogelijkheden voor een dergelijk
scenario worden opgesomd. Het in te zenden werkstuk
moet in het algemeen beantwoorden aan de eis. dat het
de typische kenmerken draagt van een filmscenario, dat
wil zeggen, dat het „verhaal" dat men schrijft al in beel
den gedacht moet zijn, zodat een ander, die het werkstuk
leest, zich dat verhaal in filmbeelden moet kunnen voor
stellen. Per persoon of per groep mag meer dan één
scenario worden ingediend, dat geen grotere omvang mag
hebben dan duizend woorden. De termijn van inzending
sluit op 25 Mei a.s.
De jury, die de inzendingen moet beoordelen, bestaat
uit een vijftal filmdeskundigen. wier namen later bekend
zullen worden gemaakt. Zij zullen bij de beoordeling reke
ning houden met de leeftijd van de inzenders en zullen
het meest letten op de wijze, waarop het verhaal ..in
beelden" verteld is. Het verhaaltje zelf is dus niet het
voornaamste, maar het gaat in hoofdzaak om de
..filmische" uitwerking daarvan.
De uitslag van deze prijsvraag zal bekend worden ge
maakt tijdens een speciale bijeenkomst van het Neder
lands filminstituut, welke in het kader van de van 17 tot
en met 22 Juni a.s. in Den Haag te houden Nationale
Filmweek zal worden belegd. De prijswinnaars zullen
worden uilgenodigd deze zitting op kosten van het Neder
lands Filminstituut bij te wonen.
Er zullen minstens tien prijzen beschikbaar worden
gesteld: vijf voor de beste individuele inzendingen en vijf
voor de groepsinzendingen. Deze prijzen, die alle iets te
maken hebben met de film. zullen nog nader bekend ge
maakt worden. De kans is niet uitgesloten, dat een van
de bekroonde inzendingen verfilmd zal worden.
13
