DE LUIDSPREKER
DE VERSTERKERS
PROJECTOR
TOONLAMPGELIJKRICHTER
PROGRAMMA-AUTOMAAT
SAMENVATTING
JAN JANSEN, FILMER
OVERLEDEN
klinken, zonder storende resonanties.
Bovendien streeft men naar een gelijk
matige weergave voor alle plaatsen in
de zaal... en het balcon.
De inregeling wordt gedaan door gespe
cialiseerde technici. Zij maken daarbij
gebruik van een zogenaamde rosé ruis
generator, waarmee gelijktijdig alle fre
quenties uit het geluidsspectrum via de
luidsprekers in de zaal hoorbaar worden
gemaakt. Dit geluid wordt met een
meetmicrofoon opgenomen, die op
een spectrum-analyser is aangesloten.
Op deze analyser is de geluidssterkte
in de zaal per frequentie direct af
leesbaar. Voor de controle op gelijk
matige geluidsdruk door de gehele zaal
worden vervolgens vergelijkende metin
gen op een aantal plaatsen in de zaal
gedaan.
Door het afregelen van de filters in de
Dolby versterker kan de geluidsdruk
van alle frequenties in de zaal gelijk,
respectievelijk binnen een bepaalde to
lerantie worden gebracht.
In hoeverre delen van bestaande instal
laties bij het installeren van Dolby in
gebruik kunnen blijven hangt van de
volgende factoren af:
Indien reeds luidsprekers voor stereo
weergave en het effectkanaal zijn geïn
stalleerd is bepalend of deze luidspre
kers in staat zijn voldoende geluidsdruk
te produceren t.w. 86dB als piekwaarde
gemeten in het midden van de zaal.
Vooral is daarbij van belang de prestatie
in het lage tonen gebied en de mate
van vervorming. Voor de hoge tonen is
de spreiding (openingshoek van de luid
sprekers) van belang voor een gelijkma
tige geluidsverdeling in de zaal.
In de meeste gevallen hebben de aan
wezige versterkers onvoldoende vermo
gen. Ook in meerkanaals-installaties
werd in het verleden niet meer dan 4 x
25 of 4 x 40 Watt toegepast.
Dit was gezien het toen gevraagde ver
mogen aan luidsprekers zelfs voor gro
tere theaters ruim voldoende. Nu ech
ter, dankzij de Dolby-techniek een gro
tere dynamiek mogelijk is, zullen de
De CP-100 cinema processor
versterkers daarop berekend moeten
zijn. Siemens heeft daarom in de ver
sterkerinstallaties 4 stuks 120 Watt ver
sterkers opgenomen.
Ook al wordt hierop minder luidspre
kervermogen aangesloten, toch zal dit
vermogen nuttig blijken omdat bij la
gere uitsturing de vervorming dan tot
vrijwel nul wordt gereduceerd. Van de
bestaande installaties kunnen de mag-
neettoon-voorversterkers in gebruik
blijven waarbij de aanwezige eindver-
sterkers veelal als reserve 'stand byblij
ven.
Voor mono-installaties heeft het meest
al geen zin de aanwezige versterker in
de nieuwe apparatuur op te nemen.
In de toonbox van de projector wordt
een stereo aftaster ingebouwd. Voor
verschillende fabrikaten en typen pro
jectoren zijn inbouwsets leverbaar.
Omdat de weergave van de geluidsin
stallatie vooral ook in de lage tonen
worden verbeterd, bestaat de kans dat
minder goed afgevlakte stroom door
de toonlamp reeds brom veroorzaakt.
De moderne Siemens toonlampgelijk-
richters zijn elektronisch gestabiliseerd
en daarmee gegarandeerd vrij van brom.
Voor automatische installaties moet de
Dolby-unit zijn voorzien van een auto-
matiseringsprint. De band- of cassette
recorder kan worden aangesloten via
een door de programma-automaat
(vloeiend) in- en uitschakelende verster
ker. Op deze versterker kan ook een in
de zaal gemonteerde volume-regelaar
worden aangesloten.
Toepassing van het Dolby-proces op
filmgeluid betekent niet alleen een aan
zienlijke vermindering van het ruisni
veau, maar tevens wordt de totale ge
luidskwaliteit op een hoger peil ge
bracht en aangepast aan de eisen van
deze tijd. In het totale projekt wordt
langs elektronische weg tevens de
akoestiek van de zaal schijnbaar ver
beterd. Het commerciële succes zal ten
slotte ook afhangen van het feit hoe
men het publiek duidelijk kan maken,
dat met deze techniek dezelfde geluids
kwaliteit wordt verkregen zoals men in
meeste gevallen ook thuis gewend is,
en waardoor het niet alleen prettig is
om naar een film te kijken, maar ook
om naar te luisteren.
Ook op dit punt van publiciteit heeft
de leverancier zijn advies en/of promo
tiemateriaal gereed.
Op 75-jarige leeftijd is te Hilversum
plotseling overleden Jan Jansen, een
goede bekende bij allen, die zich in
Nederland bezig houden met de pro-
duktie van documentaire films.
Wie naar de oorsprong van zijn belang
stelling voor film wil zoeken hoeft
niet ver te gaan: zijn verwantschap met
Dumée, pionier in de wereld van het
Nederlandse bioscooptheater, is be
kend.
In 1925 begon Jan Jansen zijn loop
baan bij het foto-persbureau van
Polygoon, spoedig daarna ging hij over
naar het filmjournaal, waar hij snel een
vooraanstaand cameraman werd.
Met 'Triomf', een documentaire voor
het NVV, plaatste hij zich volgens
filmrecensenten in een rij met andere
vooraanstaande documentaire filmers
van die jaren, zoals Joris Ivens en
Jan Hin.
Na 1945 maakte hij een verslag over
het werk van het Rode Kruis in Indo
nesië. Dit moet het begin zijn geweest
van langdurige, vriendschappelijke ban
den met deze organisatie.
Zijn jarenlange bemoeiingen met tal
rijke filmprodukties van het Rode
Kruis leidden ertoe, dat hem op 26
april 1978 door deze organisatie de
'medaille van verdienste in zilver' werd
toegekend.
Op dat moment was het ruim dertig
jaar geleden, dat Jan Jansen naar Pro-
filti was overgegaan en zich meer was
gaan specialiseren op verkoop en pro-
duktiezaken, dat bleef hij doen nadat
Polygoon/Profilti zich had aangesloten
bij Cinecentrum.
