m
^jjfsiiioii
TM
OutofAfrica
De acceptatie van de bikini is een aardig staaltje mode-propaganda.
Vanaf de jaren dertig zijn films en vooral filmsterren een mode-propa
gandamiddel van de eerste orde. Filmsterren waren (en zijn) modety
pes die qua persoonlijkheid, uitstraling en houding beantwoorden
aan de wensen van het publiek. Ook al is hun invloed nu minder
groot dan in Hollywoods' gloriejaren.
Films, mode en filmsterren die sukses hebben beantwoorden aan
het, vaak nog onbewuste ideaal van hun tijd.
Ten tijde van de koude oorlog hadden ietwat neurotische jongens
sukses zoals Montgomery Clift en Tony Perkins. Zij werden terzijde
gestaan door fragiele schoolmeisjes-types zoals Audrey Hepburn en
kwetsbare kind-sexbommen zoals Marilyn Monroe en Brigitte Bar
dot. Wanneer de jeugd begint te rebelleren tegen de bestaande orde
treden rebellen naar voren als James Dean en Marlon Brando.
Een goed voorbeeld is ook Deanna Durbin. In 1941 was zij voor tee
nagers dé personificatie van wat elke jongedame wilde zijn namelijk
gelukkig, gezond, lief, etc. Deanna Durbin-films waren suksesvol.
Haar hoeden vonden veel navolging en haar jurken waren dé toon
aangevende kledingstukken op feesten en partijen.
Over propaganda zegt het boek "Mode - kleren - mode": "Het is teke
nend dat de mode waarvoor via de sterren propaganda werd ge
maakt, altijd de mode was die al bestond."
Die bestaande lijn konden de sterren natuurlijk in een meer extreme
vorm brengen. In het midden van de jaren dertig, toen de schouders
al breed waren, groeiden de schouders van Joan Crawford uit tot in
het absurde.
Ze konden ook een opvallend detail wijzigen en zo'n wijziging kon
dan een ware rage teweeg brengen. Toen Clark Gable in "It happened
one night" in een slaapkamerscène zijn hemd uittrok en daar geen
onderhemd onder aan bleek te hebben - een voor die tijd gewaagd
iets - daalde de verkoop van dat artikel in Amerika tot bijna nul.
HISTORISCHE KOSTUUMS
Film propageert mode. Film kan rages teweeg brengen, maar film
houdt ook rekening met de mode. Het duidelijkst blijkt dat uit histori
sche kostuums. Kostuums uit een ver verleden hoeven nauwelijks
aangepast te worden omdat ze "romantisch" zijn en "nostalgisch". Is
de kleding recenter dan is dat bepaald niet het geval. Vergelijk het
maar eens met een oud fotoboek. U kunt zich niet voorstellen dat u
ooit zoiets raars gedragen hebt. Uw kinderen vinden het ronduit bela
chelijk, maar de kans is groot dat uw kleinkinderen er wel de charme
van in kunnen zien. Omdat een mode van nog niet zo lang geleden
veelal belachelijk wordt gevonden, passen kostuumontwerpers de
modellen aan zodat ze lijken op de kleding die op dat moment popu
lair is. Tenslotte moet de tijd rijp zijn om een mode te accepteren en
te heraccepteren.
Naar de invloed van film op mode is nog maar weinig onderzoek ge
daan. "Film Fashion. Kostuumontwerp in de twintigste eeuw" con
cludeert dat film zeker invloed heeft op mode. "...al kunnen we ons
wel afvragen", meent het boek, "wat er eerder is, de trend of de film.
...wel blijkt dat met de juiste promotie, het inspelen op signalen uit
de maatschappij, de mens een (goed) voorbeeld, (goed) wil volgen".
Tenslotte zijn mensen altijd op zoek naar voorbeelden. Shirley Tem-
ple-krullen, Deanna Durbin-hoeden, James Dean-jacks, Tyrone Po-
wer-dassen en James Bond-schoenen: wat de sterren dragen, wordt
door miljoenen bekeken en gekopieerd. Echter, wat ondergetekende
betreft, blijven het rages die de grote lijn en de mode nauwelijks be
roeren. Een echte omwenteling brengen ze niet teweeg en dat is lo
gisch. Sterren en films moeten blijven beantwoorden aan de wensen
van het publiek. Ze hebben juist sukses omdat ze "in de mode" zijn.
Bronnen:
- Mode - kleren - mode, katalogus bij de tentoonstelling in het Stedelijk Museum te
Amsterdam in 1980.
- Kursus kostuumgeschiedenis - Leidse Onderwijs Instellingen.
- Romantic and Glamorous Hollywood Design -TheCostume InstituteenThe Metro
politan Museum of Art.
- In a glamorous fashion. The fabulous years of Hollywood Costume Design - W. Ro-
bert LaVine.
- Film Fashion. Kostuumontwerp in de twintigste eeuw. Boekje bij gelijknamig fes
tival, 1988.
C I N E M
E M A '88
Het Haags Filmhuis presenteert ook dit jaar een Cinema Thema en
ditmaal is dat "Film Fashion". Een thema opgedeeld in vier catego
rieën: kostuumontwerpers, ontwerpen voor de film door couturiers
uit diverse landen, de modewereld in de film en Audrey Hepburn, een
aktrice die altijd een sterke band met de mode heeft gehad. Konkreet
bestaat het Cinema Thema uit een veertigtal, merendeels buiten
landse speelfilms, die t/m 28 december ca. 25 filmhuizen in den
lande aan zullen doen. Daarnaast zijn er lezingen door film- en mode-
deskundigen uit binnen- en buitenland en organiseert het Haags Ge
meentemuseum aan de Stadhouderslaan 41 een speciale tentoon
stelling rond de filmcouture van Audrey Hepburn, ontworpen door
Hubert de Givenchy. De tentoonstelling is te bezichtigen t/m 15 ja
nuari 1989.
Geïnteresseerden in het thema kunnen zich tevens voor f 13,50 het
begeleidende boekje, "Film Fashion. Kostuumontwerp in de twin
tigste eeuw", aanschaffen. Het is verkrijgbaar bij zowel het Haags
Filmhuis als de diverse boekhandels.
Voor meer informatie: Haags Filmhuis, tel. 070-459900, Leendert de
Jong of Hildegard Blom.
63
