MEEVALLERS
Ml
MEEVALLER
Re-issues
Het was in de filmverhuur niet ongebruikelijk grote suksesfilms na
enkele jaren opnieuw uit te brengen. Meestal door dezelfde film
verhuurder, maar soms ook door een andere, die verwachtte met
zo'n film alsnog goede zaken te kunnen doen. In het ene geval
lukte dat wel, maar in vele andere gevallen helemaal niet.
Klassieke voorbeelden van films, die in elke hervertoning vrijwel
even suksesvol waren als in de eerste roulatie, zijn o.a. "High
Noon", "The hunchback of Notre Dame" (De klokkeluider van de
Notre Dame) en "King Kong" uit 1933.
"High Noon" was een United Artists-film uit 1952 en werd met
groot sukses door Nova Film uitgebracht in Nederland. De regie
was in handen van Fred Zinneman en in de hoofdrollen schitter
den Gary Cooper en Grace Kelly. "High Noon" was het debuut van
Lee van Cleef, die jaren later naast o.a. Clint Eastwood en Terence
Hill tot de belangrijkste western-sterren zou behoren.
In 1963 kon Centrafilm de re-issue rechten bemachtigen. Ook de
hervertoning werd een commercieel sukses.
"King Kong" en "The hunchback of Notre Dame" waren RKO-films.
De eerste behoorde vóór 1940 eigenlijk al tot de klassiekers, en
ook The Hunchback, uitgebracht in 1939, had over belangstelling
van het bioscooppubliek niet te klagen, niet op de laatste plaats
door de magistrale rol van Charles Laughton.
Met RKO Pictures ging het in de periode na 1950 bergafwaarts.
Nadat de moedermaatschappij was overgenomen en in feite geli
quideerd, ging het Nederlandse filiaal nog enkele jaren door.
Intussen was in Frankrijk in 1956 een nieuwe versie van The
Hunchback gemaakt, "Notre Dame de Paris", met in de hoofdrollen
twee topacteurs van dat moment Gina Lollobrigida en Anthony
Quinn. Het was een voor die tijd zeer kostbare produktie en de ga
rantie, die Centrafilm betaalde, was vermoedelijk één der hoogste
uit die jaren. De première stond gebookt voor de zomervakantie
1957, gelijktijdig in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Maar
wat gebeurde er: de 'oude klokkeluider' werd een week of vier
voor de premièredatum in dezelfde steden ingezet. Het betekende
weliswaar niet de ondergang van "Notre Dame de Paris", daar was
de film te goed voor en de hoofdrolspelers te populair, maar de
resultaten werden vanzelfsprekend negatief beïnvloed.
Het Nederlandse filiaal van RKO Pictures verdween enige maan
den later.
Omstreeks 1965 kwam er uit Zwitserland een rondschrijven van
een onbekende firma, waarin de rechten van alle RKO-films wer
den aangeboden. Centrafilm kontakteerde samen met Eurofilm
een aantal korte films, voornamelijk kluchten, die als voorpro
gramma altijd erg in trek waren. De aangeboden hoofdfilms waren
uit de tijd', meenden wij. Eurofilm echter zag wel iets in een drie
tal films nl. "The naked and the dead", de "King Kong" uit 1933 en
"The hunchback of Notre Dame". De totale royalty voor de drie
films was samen minder dan in die jaren als garantie voor een
matige, nieuwe film moest worden betaald. De hervertoningen
werden een doorslaand sukses met als absolute topper opnieuw...
"The hunchback of Notre Dame"!
Na de fusie tussen Centrafilm en Eurofilm werden de films nog
maals in hervertoning gebracht en - het wordt vervelend zo lang
zamerhand - weer volgde prolongatie op prolongatie.
"King Kong" en "The hunchback of Notre Dame" zijn, meen ik, nog
in roulatie op 16mm. en voor de echte filmliefhebber zijn ze nog
steeds de moeite waard zijn!
MISSER
Sukses niet gegarandeerd
Het tegenovergestelde van suksesvolle re-issues was echter vaker
het geval. De beroemde opera "Porgy and Bess" uit 1959 is een
voorbeeld hiervan. In de eerste roulatie was de film een kassuk-
ses. Onder regie van Otto Preminger speelden Sidney Poitier,
Dorothy Danbridge en Sammy Davis Jr. de hoofdrollen. Vooral
Sammy Davis Jr. stal de show als 'Sportin' Life'. Ook de schitte
rende muziek van George Gershwin met beroemd geworden
songs als 'It ain't necessarily so' en 'I got plenty of nothing',
droeg natuurlijk bij tot het grote sukses.
Wanneer zo'n film dan na jaren op de vrije markt beschikbaar
komt, is het verleidelijk deze te kontakteren. Enerzijds wordt ge
speculeerd op een nieuw sukses, anderzijds dient een dergelijke
film als visitekaartje voor het betreffende verhuurkantoor, ter op
vijzeling van haar imago.
Eurofilm bracht "Porgy and Bess" opnieuw uit in 1974. Het werd
een geweldige flop! De tijd was blijkbaar toen al zo veranderd, dat
er voor dit genre films geen belangstelling meer bestond.
Een nog opmerkelijker geval was dat met de film "08/15 - de ka
zerne". De boekenserie van Hans-Helmuth Kirst was ook in
Nederland een besteller geworden. In 1956 werd het eerste deel
"08/15 - de kazerne" verfilmd. Onder regie van Paul May speelde
Joachim Fuchsberger de rol van soldaat Asch. Peter Carstens,
O.E. Hasse en Hans-Christiaan Blech hadden eveneens belangrijke
rollen. Hoewel de film kwalitatief beslist niet zo hoog scoorde,
werd het een wereldsukses.
Het tweede deel "08/15 - de oorlog", waarin soldaat Asch is inge
zet aan het front bij Stalingrad, volgde al snel en deed in sukses
niet onder voor deel 1. Ook deel 3, waarin soldaat Asch het einde
van de oorlog beleeft en weer naar huis terugkeert, was - iets
minder dan de eerste delen - een zeer grote zaak! Men kan gerust
stellen dat elke volwassen Nederlander in die periode of één van
de boeken had gelezen of één van de films had gezien.
Toen Euro-Centrafilm in 1973 dan ook de drie delen aangeboden
kreeg, werd niet lang getwijfeld. Hoge investeringen waren niet
nodig; de kondities waren 50%-50% zonder garantie. Er moesten
dus alleen kopiekosten worden gemaakt. We gingen ervan uit dat
met deze re-issue een aardige, zo niet goede zaak gedaan zou
kunnen worden.
Maar dat viel knap tegen! Er bleek voor de film praktisch geen be
langstelling meer te bestaan. Het grote sukses van "08/15"-serie
moet dan ook gelegen hebben in het feit dat de oorlogsgeneratie
zich kon amuseren met het belachelijk maken van het Duitse mili
taire systeem, maar dat jongeren daarvoor volstrekt geen belang
stelling hadden.
Bij een re-issue van een in eerste roulement goed lopende film is
sukses dus beslist niet gegarandeerd!
F.P. van den Berg
21
