In het hol van de leeuw
door Hans Beerekamp
Vaak heb ik de jammerklachten
aangehoord van producenten
van Televisieprogramma's Over
Film (TOF). Het zou bijna onmogelijk
zijn om een TOF te maken in
Nederland. De enige werkbare formule
zou bestaan uit het vertonen van frag
menten uit splinternieuwe films (zoals
bijvoorbeeld in 'Veronica Film en
Video"). Aan zo'n programma bestaat
behoefte, zowel bij de consument als
bij het filmbedrijf, dus hebben we zo'n
TOF maandelijks op Nederland 2 en
wekelijks op de kabel in Amsterdam
("Filmklapper"). Maar, zo verzekerden
onder anderen Cees van Ede (wijlen
"Cinevisie") en José Kersten (voorheen
"Een briefkaart op de eerste rang" en
"Films en Fans"), het soort TOF dat wel
eens op de BRT, de BBC of ZDF te zien
is, een TOF waarin niet alleen het actu
ele filmaanbod behandeld wordt, maar
dat ook ingaat op historische onder
werpen, internationale festivals of ci
nefiele 'capita selecta', dat kortom de
Nederlandse filmcultuur broodnodige
nieuwe impulsen levert door het pu
bliek nieuwsgierig te maken, te prikke
len en te onderwijzen, nee, dat zou ab
soluut onmogelijk zijn.
De reden? De beschuldigende vinger
wees steevast naar de rechthebben
den van oudere films. Die zouden
nooit bereid zijn tot het verlenen van
toestemming tot het uitzenden van be
staand beeldmateriaal, althans gratis
of voor een redelijke prijs. Voor uitzen
ding van een fragment (van onbe
perkte lengte, dat wel) uit "Gone with
the Wind" zou een miljoen dollar be
taald moeten worden, een stukje
Charlie Chaplin kost al snel honderd
duizend dollar. En daar hoef je bij de
omroepen natuurlijk niet mee aan te
komen...
Ik twijfel er geen moment aan dat der
gelijke woeste bedragen inderdaad uit
de fax floepen. Wie als armoedzaaier
bij de voordeur van een eerbiedwaar
dige villa aanbelt, kan verwachten dat
de butler hem met uitgestreken ge
zicht afpoeiert. Maar er is altijd een
speciale ingang voor leveranciers.
Toevallig was ik onlangs als redacteur
betrokken bij vijf filmafleveringen van
de NOS-kunstquiz "De Connaisseur".
Essentieel daarin was de beschikbaar
heid van een twintigtal langere frag
menten uit zeer gevarieerde filmklas
siekers. De faxen uit Londen en Los
Angeles met getallen van zes nullen
kwamen ook bij producent IDTV bin
nen. Maar het is toch gelukt voor een
redelijke prijs films van onder meer
Hitchcock, Verhoeven, Woody Allen en
Bergman gevrijwaard te krijgen.
Creatief denken is dan wel een ver
eiste, evenals een normaal budget
voor redelijke uitzendprijzen.
Denk maar eens aan al die koopvideo-
distributeurs, die gebaat zijn bij
naamsbekendheid van hun klassieke ti
tels. Warner Home Video was zeer te
vreden over het idee om "Gone with
the Wind" als quizvraag te behandelen
en stelde ook nog een leuk prijsje voor
de deelnemers beschikbaar. Helaas
sneuvelde in de montage een aardige
oplossing van het Chaplin-probleem:
niet alleen bleek er een trailer beschik
baar van de speelfilmbiografie door
Richard Attenborough, maar het
International Documentary Festival
Amsterdam was zo vriendelijk een
Cubaanse documentaire af te staan,
waarin dorpsbewoners in een mobiele
bioscoop naar "Modern Times" kijken.
Je moet natuurlijk wel als omroep be
reid zijn om enige moeite, geld en
know how te investeren in zoiets on
dankbaars als een filmprogramma. En
ik kan me zelfs een TOF voortstellen,
waarin je helemaal geen fragmenten
laat zien, maar dat is weer een heel
ander verhaal.
