STAKING?
z
(0
AMERIKAANSE FILMINDUSTRIE GAAT OP NON-AC
Maanden geleden hoorden we het voor het Je Amerikaanse scriptschrijvers en acteurs gaan
staken. Er zouden deze zomer geen nieuw gemaakt worden en geen nieuwe episodes van
series en andere programma's waar een creatieijver en een acteur voor nodig zijn. En dat zal
duren tot er overeenstemming is bereikt tusseikbonden en de Hollywood studio's.
Door Sandra van Noord
imiteert de boze bezoeker: "Die
koffie van jullie is niet te zuipen
en hij is nog koud ook." En dan
in de rol van buffetmedewerker:
"Ik zie dat u boos bent. U vindt
de koffie niet lekker? Wat is er
precies mis met de koffie?" Het
is de kunst om de ergste boos-
Gebski:
"Lijd niet langer dan nood
zakelijk is. Als jij vindt
dat die klant te ver is
gegaan, laat hem dat dan
duidelijk weten."
heid weg te nemen en weer op
een gewoon gespreksniveau met
de klant te komen. Gebski stelt
voor de klant open vragen te
stellen en begrip te tonen. Het
gesprek kan beëindigd worden
door hem een keuze aan te bie
den: hij kan een nieuw kopje
koffie krijgen of een glaasje fris.
Tijdens de rollenspeloefeningen
hebben de cursisten nog niet
het rijtje met tactieken paraat.
Geconfronteerd met de boos
aardig spelende cursusleider
graven ze zich weer in in de ver
dedigingslinies of roepen ze de
hulp van de bedrijfsleider in.
Dat is vandaag uit den boze. "Je
moet dingen niet nalaten
omdat ze moeilijk zijn, want
dan blijft het probleem
bestaan," geeft Gebski zijn cur
sisten mee.
Bij de evaluatie na afloop zeg
gen elf van de twaalf deelne
mers iets geleerd te hebben deze
ochtend. Maar na één keer
oefenen heeft niemand zich nog
de tactieken eigen gemaakt. Veel
zal aankomen op het werkover
leg, waarin mensen stoom af
kunnen blazen over hun nare
ervaringen met klanten. Op
zo'n moment kan ook nog eens
gekeken worden of de gebruikte
tactiek wel het beoogde effect
heeft gehad. En elk theater
heeft natuurlijk zijn eigen aan
valsplan over de omgang met
agressieve klanten. Daarin staat
beschreven welke stappen je zelf
kan ondernemen en wanneer je
de politie moet bellen. De anti-
agressiecursus is geen wonder
middel, maar het geeft je wel
het gevoel iets sterker te staan
in je dagelijks werk.
Maar wat een angstaanjagend
verhaal had moeten worden
over de gevolgen hiervan voor
de Nederlandse bioscooprelea
ses, is inmiddels een minder
indrukwekkend 'what if....' ver
haaltje. Stakingen werken in
Amerika blijk
baar net zoals
bij ons. Je
dreigt ermee
als je iets
gedaan wilt
krijgen, het is
een goed pres
siemiddel om
de onderhan
delingen
kracht bij te
zetten. Het
lijkt te werken
Het heeft de
schrijvers in
elk geval
geholpen. Cuba Gooding Jr.
Enkele dagen na de deadline
van de onderhandelingen is er
alsnog een overeenkomst geslo
ten. Op dit moment wordt ver
wacht dat de acteurs ook zonder
een staking de onderhandelin
gen naar tevredenheid kunnen
afronden.
De inzet
11.500 scriptschrijvers zouden
per 1 mei de pen neerleggen, de
tekstverwerker uitschakelen,
mocht er geen akkoord bereikt
zijn over nieuwe voorwaarden
van het collectieve arbeidscon
tract dat per die datum afliep.
135.000 acteurs zullen per 1 juli
het werk neerleggen, de onder
handelingen hiervoor zijn nu
nog aan de gang.
Waar het vooral om gaat is geld,
wat anders? Ten tijde van de
vorige CAO-onderhandelingen
speelde het nog niet zo'n grote
rol, maar tegenwoordig leveren
kabel, video en DVD de studio's
70% van de inkomsten. Daar
willen schrijvers en acteurs van
meeprofiteren. Zij willen een
aandeel in de
opbrengsten uit
herhalingen op de
kabel, uit video,
DVD, Internet en
distributie wereld
wijd. We hebben
het hier natuurlijk
niet over een kla
gende Cruise of
Ford, maar over de
vele anderen die
niet altijd werk
hebben en dan
graag iets willen
overhouden aan
reruns en verdere
distributie. De
vakbonden voor acteurs zetten
zich dan ook vooral in voor die
acteurs die minder dan 70 dui
zend dollar per jaar verdienen
(minder dan 2% van de 135
duizend vakbondsleden verdie
nen meer dan een ton - dollars
- per jaar). De schrijvers hadden
een extra eis waarbij het hen
gaat om respect. Zij willen
onder andere een prominente
vermelding op de aftiteling en
in de press kits en meer controle
over het script tijdens de opna
mes.
De gevolgen
Het effect van de dreiging van
stakingen is in Amerika de eer
ste maanden van dit jaar goed
zichtbaar geweest. Voor veel
series werden extra afleveringen
opgenomen, het uitzendpro
gramma van televisiestations
voor deze zomer en herfst bevat
veel nieuwsprogramma's, spelle
tjes en reality shows; program
ma's waar geen schrijvers en
acteurs voor nodig zijn. De
opnames van veel speelfilms
zijn uitgesteld tot na de onder
handelingen, waaronder die van
de delen 2 en 3 van "The
Matrix", "The Psychic" met
Cuba Gooding Jr. en Gary
Oldman en van "A Sound of
Thunder" met Pierce Brosnan,
na zijn verzoek om herschrijving
van het script. Jodie Foster kon
niet optreden als juryvoorzitter
in Cannes omdat ze op het
allerlaatste moment de rol van
de geblesseerde Nicole Kidman
mocht overnemen in David
Finchers "The Panic Room", een
film die opgenomen moest zijn
voor 1 juli, mogelijk de eerste
dag van de staking. Er zijn dus
ook films die juist zo snel moge
lijk worden geschoten, wat niet
in alle gevallen de kwaliteit ten
goede komt, als je de
Amerikaanse recensies mag
Pierce Brosnan
geloven.
In opdracht van de burgemees
ter van Los Angeles werd een
onderzoek gedaan naar de
financiële gevolgen van een
eventuele staking: het zou de
stad 457 miljoen per week
kosten en er zouden meer dan
81.000 banen verloren gaan.
Sisser
Over de gevolgen van de stakin
gen voor film en televisie in
Nederland wordt maar weinig
gesproken. Van het dreigen met
een staking schieten wij niet
meer zomaar in de stress. Als
uitvinders van het poldermodel
weten wij van consensus en pra
ten. Bovendien zijn we voor wat
betreft de televisie niet zo
afhankelijk van de Amerikaanse
producties. Wij lopen vaak al te
veel seizoenen achter om daar
acuut iets van te merken. Voor
de bioscoopreleases lijkt er voor
Nederland ook niet echt veel te
zijn om je zorgen over te maken.
Het zou mooi zijn wanneer
Europese en Nederlandse films
zo een grotere kans
krijgen om in de
bioscoop vertoond te
worden. Bovendien
halen vele
Amerikaanse films
nooit het witte doek
in Nederland; er is
genoeg op de
Amerikaanse planken
blijven liggen om de
komende productie
stilte te ondervangen.
Dat de hele heisa met
een sisser zal aflopen,
vermoedt ook RCV's
Dirk de Lille. Hij ver
wacht geen zichtbare
h
effecten op de Nederlandse doe
ken. Een positief effect voor de
Europese producties ziet Dirk de
Lille ook niet; in geval van een
staking zullen we een week lan
ger naar de Amerikaanse pro
ducties mogen kijken om de
gaten te vullen, die zullen door
exploitanten niet gedicht gaan
worden met niet-Amerikaanse
films.
Naïviteit
Vooralsnog
heeft alle com
motie geen
effect gehad op
de Nederlandse
bioscoopbran
che omdat de
dreigementen
van een staking
hier niet zo
serieus worden
genomen. Of is
er toch sprake
van naïviteit of
mismanage
ment? De
komende
weken, waarin
de onderhande
lingen tussen
de studio's en
acteursvakbon
den nog door
gaan, zullen
uitwijzen of de
distributeurs
wijselijk rustig
hebben afge
wacht of dat er
in Nederland
toch ook pro
blemen zullen
ontstaan in de
bioscoopbran
che.
2 8
2 9
