NFC Onderzoek
Tot slot
Beingjohn Malkovich
kunnen zijn van concurrentievervalsing.
Deze discussie krijgt 'handen en voeten'
nu duidelijk wordt dat het inwonertal en
infrastructuur van de grote gemeenten
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
ruimte bieden aan de stelling dat filmthe
aters uitsluitend gesubsidieerd aanbod
en kwetsbare kwaliteitsfilms dienen te
vertonen. In de negentien gemeenten
waar alleen een bioscoop en filmtheater
(a, b) aanwezig zijn - en geen arthouse -
zouden bij het navolgen van deze stelling
geen economisch middelmatige kwali
teitsfilms worden vertoond als de bios
coop deze niet programmeert.
Cultuurbeleid en vestigingsbeleid
Invloeden vanuit de lokale omgeving
spelen een sterke rol, waarbij is ingegaan
op de relatie tussen de aanwezige com
merciële en gesubsidieerde vertoners
met de lokale overheid. Niet alleen het
cultuurbeleid, maar ook het vestigingsbe
leid van de gemeente krijgt indirect de
aandacht. Met name het laatste kan een
instrument zijn om een diverser filmaan-
bod in de gemeente te realiseren, zodat
subsidies voor het filmtheater meer
gericht kunnen worden op de cinema-
theekfunctie, waaronder de vertoning
van de kwetsbare kwaliteitsfilm valt*.
Cultuurbeleid wordt dan breder
beschouwd dan alleen het verstrekken
van exploitatie- en programmeringssubsi
dies en commerciële exploitanten wor
den eveneens gesprekspartners.
Theatrical releases
De geselecteerde kwaliteitsfilms zijn
onderverdeeld naar economische
waarde. Na analyse is gebleken dat de
commerciële topfilms ook in de filmthea
ters hebben gedraaid, ook in plaatsen
waar commerciële vertoners aanwezig
zijn. Hoewel dit 1% van de totale recette
heeft opgeleverd, is de vraag of dit de
cinematheekfunctie van de filmtheaters
niet onnodig onder druk heeft gezet. De
totale recette van de kwetsbare kwali
teitsfilm Aprile was overigens lager dan
de genoemde 1%.
De economisch middelmatige kwaliteits
films draaien in de grote steden voorna
melijk in arthouses. In gemeenten zonder
arthouse, nemen filmtheaters deze func
tie over. Ook hier rijst de vraag of dit niet
ten koste gaat van de vertoning van het
kwetsbare kwaliteitsaanbod en de cine
matheekfunctie. Mogelijke redenen hier
voor - waaronder te lage subsidie - zijn
overigens in het onderzoek 'Meer af
stemming en coherentie.uitgebreid
besproken, terwijl in onderhavig onder
zoek aanzetten voor de dialoog met de
gemeenten worden verstrekt.
De kwetsbare kwaliteitsfilms hebben in
de filmtheaters een roulement gehad,
maar incidenteel ook in het commerciële
circuit. De groep waarover geen econo
mische consensus is bereikt waarbij de
filmtitels een middelmatige recette had
den, worden vanuit het filmtheater over
genomen door de commerciële
vertoners. De titels uit deze groep, waar
bij de recette laag bleef, hebben hoofdza
kelijk een roulement in de filmtheaters
gekend.
In het onderzoek wordt kort verwezen
naar de nieuwe ontwikkelingen in het
film- en bioscoopbedrijf, waaruit de con
clusie wordt getrokken dat de huidige
markt voor de filmvertoning dynami
scher is geworden en daarmee minder
voorspelbaar. Dynamiek vraagt om flexi
biliteit en slagvaardigheid van de betrok
ken partijen. Het concretiseren van de
huidige situatie is daarbij een hulpmiddel
om te kunnen komen tot een wenselijke
uitwerking. De aankomende publicatie
De positie van de kwaliteitsfilm in
Nederland doet dat genuanceerd en
ook hanteerbaar.
Filmtheaters en Cultuurbeleid,
Handreiking voor bestuurders van pro
vincies en gemeenten, januari 2002,
VNG in samenwerking met de ANF en
de NFC, eerder besproken in HFN
(nummer 44).
Tivee bookers (RCV,Paradiso), twee
programmeurs (Wolff, 't Hoogt), twee
recensenten (AD, NRC) hebben indivi
dueel de lijst beoordeeld. Hiermee is de
definitie en selectie van 'kwaliteitsfilms'
als het ware uitbesteed volgens de
methode judgement by peers'.
Eclward Borsboom is secretaris van
NFC Onderzoek.
De positie van de kwaliteitsfilm in
Nederland, M. Binnendijk, 2002, is ver
vaardigd tijdens een onderzoeksstage in
opdracht van NFC Onderzoek, in samenwer
king met de vakgroep Kunstbeleid- en mana
gement van de Universiteit Utrecht.
Het onderzoek wordt in juni 2002 gepresen
teerd voor het genootschap van beleids
ambtenaren Cultuur van de middelgrote
gemeenten in Nederland. Voor leden van de
NVB en NVF is het rapport te bestellen via
de secretaris van NFC Onderzoek.
32 - HOLLAND FILM NIEUWS
