Afscheid van een rondreizende cinefiel
HFN
Op locatie
IN THE PICTURE
IN THE PICTURE/OP LOCATIE
'Exploitant
zijn kun je
ook niet le
ren. Zoiets
zit je in het
bloed: dat
ben je of
dat ben je
niet/
'Heb je wel
eens in de
ogen ge
keken van
een kindje
dat met
een rood
koppie van
opwinding
uit een film
komt?'
Bioscoopexploitant Frank Romijn neemt na 50 jaar afscheid
Frank Romijn uit Veenendaal was tientallen jaren ver
antwoordelijk voor een van de succesvolste reizende
bioscopen van Nederland. Maar na een halve eeuw in
het bioscoopvak stopt de 67-jarige cinefiel ermee. Begin
november vertoont hij in het Gelderse Zelhem zijn laatste
film Hachi. 'Dan kan ik na de voorstelling net doen alsof
de bezoekers om mijn afscheid huilen.'
Door Robbert Blokland
Een gesprek met Frank Romijn is een enerverende erva
ring. Noem een gehucht in Nederland en er volgt een
minutenlange anekdote vol ontroering (over de blije ver
wondering van jonge bioscoopgangers) of irritatie (over
etterende pubertjes, een belangrijke reden om geen
tienerfilms meer te draaien). De 67-jarige Veenendaler is
bovendien een lopende encyclopedie, die van bijna elke
film weet wanneer hij hem waar gedraaid heeft. En met
een beetje geluk ook nog hoeveel kaartjes hij toen heeft
verkocht. 'Back to the Future in Workum? Dat was in april
1986 volgens mij... 147 betalende bezoekers!' Okay,
erkent Romijn lachend, dat laatste heeft hij opgezocht
in een van zijn illustere notitieboekjes. 'Vroeger moest je
nog de nummers van alle verkochte kaartjes aan de NBB
doorgeven. Ik heb al die schriftjes bewaard.'
Magisch medium
De onvoorwaardelijke liefde voor de bioscoop werd hem
niet met de paplepel ingegoten. Integendeel, zijn vader
was sigarensorteerder en zijn broer werkt in een autobe
drijf. Kleine Frank was de enige die werd betoverd door
het magische medium. Zijn eerste film? 'Iets met Eddie
Constantine. En een film met Franz Lehar volgens mij. Ik
zat elk weekend in de bioscoop in Rhenen: 's middags
betaalde je 60 centen, voor de avondvoorstelling 80.'
Alleen als er films voor achttien jaar en ouder werden
vertoond, moest de puber de zaal uiteraard verlaten.
De vaste klant kreeg al snel zijn eerste baantje aan
geboden in de bioscoop. Hij begon als ouvreur, maar
behaalde in no-time zijn diploma A als operateur. Het
papiertje hangt nog steeds bij hem thuis aan de muur.
'Werken in de bioscoop betekende ook wel aandacht
van de meiden', grinnikt de cinefiel. Sterker nog: hij
ontmoette zijn vrouw in het theater. 'Zij zat regelmatig in
de zaal met haar vlam. Ik respecteerde dat uiteraard.
Maar zag mijn kans wel schoon toen ik hoorde dat het uit
was gegaan.'
In april 1979 sloot de bioscoop in Rhenen zijn deuren.
Daarna kreeg Romijn een vaste baan bij de technische
dienst van KPN. In de weekeinden kluste hij bij als ope
rateur bij de reisbioscoop van Evert Wierda uit Schijndel.
Deze trok met zijn mobiele projector het hele land door
om films te vertonen in buurthuizen en sportcentra van
dorpjes die geen eigen vaste filmhuizen hadden. 'In de
jaren zestig telde Nederland maar liefst vijftien van die
reisbioscopen', vertelt Romijn, na een van zijn vele aante
keningenboekjes te hebben geraadpleegd.
Nooit verzaken
Zeven jaar later, toen Van Leeuwen wilde stoppen met
zijn mobiele cinema, nam Romijn de exploitatie over. Elke
woensdag, zaterdag en zondag zette hij zijn apparatuur
op in Wapenfeld, Garderen, Voorthuizen, Bunnik, Hoen-
derloo of Elburg om tientallen mensen een leuke middag
te bezorgen. In die vijfentwintig jaar heeft hij nooit een
keer verzaakt. 'Al vroor het dat het kraakte, of al vielen
de mussen dood van het dak: een afspraak kom je na',
was zijn heilige adagium.
Hij programmeerde vooral hits die hij zelf leuk vond. 'Het
was fijn dat de NVB-cijfers de laatste jaren gemakkelijker
te raadplegen waren', vertelt hij. 'Vóór die tijd konden
distributeurs je nog wel eens iets op de mouw spelden.'
Op een gegeven moment stopte Romijn met het vertonen
van actiefilms, omdat die vooral 'lamstralende etterbak
kies trokken die alleen maar wilden donderjagen. Als je
mij irriteert met je gedrag, irriteer je ook andere kijkers
die de film wél willen zien.'
Afgezien daarvan heeft Romijn nog nooit een keer spijt
gehad van zijn eigenaardige hobby. 'Potverdikkie!' roept
hij hartstochtelijk. 'Heb je wel eens in de ogen gekeken
van een kindje dat met een rood koppie van opwinding
uit een film komt? En je dan uit de grond van zijn hart be
dankt voor de leuke middag? Iets mooiers is er eigenlijk
niet in het leven. Dan kan je dag niet meer stuk.'
Het is mooi geweest
Toch zet Romijn er na een halve eeuw in het filmbedrijf
een punt achter. Hij maakte deze maanden een laatste
tour met de vrolijke musical Mamma Mia! en het ontroe
rende hondendrama Hachi. De laatste voorstelling is op
vrijdag 9 november in cultureel centrum De Brink in het
Gelderse plaatsje Zelhem. 'Als iedereen dan na afloop
huilend de zaal verlaat, kan ik doen alsof ze droevig zijn
over mijn afscheid', grinnikt hij. Zijn besluit wordt ener
zijds ingegeven door de voortschrijdende digitalisering:
de aanpassingen zouden hem teveel geld en tijd kosten.
Bovendien begint het reizen de bijna 68-jarige Veenen
daler steeds zwaarder te vallen. 'Je krijgt er enorm veel
energie van, maar dit vak vergt fysiek ook veel van een
mens', legt hij uit. 'De projector opzetten, het scherm
uitklappen, stoelen slepen. Het is na een kwart eeuw
rondreizen mooi geweest.' Zijn twee dochters voelden er
niets voor de zaak over te nemen. 'Exploitant zijn kun je
ook niet leren. Zoiets zitje in het bloed: dat ben je of dat
ben je niet.'
Hoeveel mensen Romijn de afgelopen vijfentwintig jaar
heeft mogen ontvangen in zijn reisbioscoop, durft hij niet
te zeggen. Ook welke titel de meeste bezoekers heeft
getrokken, is lastig te beantwoorden. 'Maar de Deense
film Hodderis mij het meeste bijgebleven', bekent hij.
'Een heel aandoenlijk verhaal over een jongetje dat de
wereld wil redden.' Jarenlang is Romijn tevergeefs op
zoek geweest naar de dvd. Als iemand hem nog in de
kast heeft
liggen, zou
dat een ideaal
afscheidsca
deau zijn, zegt
hij lachend.
Zijn favoriet?
'WestSide
Story. Draaide
toentertijd
95 weken
onafgebroken
in Du Midi in
Amsterdam.
Ik programmeerde hem vaak aan
het einde van het seizoen, puur voor
mijn eigen plezier.'
Bang voor het grote zwarte gat
is Romijn niet. 'Ik blijf als boeker
werken voor Calypso in Wijk bij
Duurstede. Maar ik denk dat mijn
vrouw het ook leuk vindt als ik na 50
jaar weer wat vaker thuis ben.'
Voor de laatste speeldata (of als
iemand toevallig de dvd van Hodder
heeft): www.reisbioscoopromijn.nl.
Frank Romijn en
zijn favoriete
Film: West Side
Story.
Service in Veghel
Bezoekers aan het Slokdarmfestival in Veghel konden
in juni al proeven van een nieuwe bioscoop. Exploitant
Patrick Brinkman heeft in de herfstvakantie de Ser
vicebioscoop Veghel geopend, een complex met vier
zalen met ruim 400 stoelen op de aardappelzolder
van het voormalige CHV-complex aan de Noordkade
in Veghel. Vooral de unieke sfeer van het ongepolijste
bedrijfspand, dat ook onderdak biedt aan museum
SIEMei, sprak Brinkman erg aan. 'De bedoeling is om
het karakter van dit bijzondere onderkomen te behou
den, maar tegelijk te voldoen aan de hoge kwaliteits
eisen van de bezoekers. Dat is de uitdaging.' De foyer
krijgt een industriële uitstraling en de spanten zullen te
zien blijven in de zalen. 'We kunnen wel zeggen dat
dat uniek is in Nederland. Elke andere bioscoopdirec
teur zou zeggen, eruit met die spanten, ik juist niet. Ik
omschrijf het altijd zo: we luisteren naar het pand en
besluiten dan hoe we het gaan bouwen en niet an
dersom.'
Gouda spoort naar nieuwe bioscoop
Naast het NS-station van Gouda verrijst een nieuwe
bioscoop. Dat wordt de nieuwe plek van de Arcade-bi
oscoop die daarmee verdwijnt uit de voormalige kazer
ne in de Agnietenstraat waar hij ruim vijfentwintig jaar
lang heeft gezeten. Arcade groeit hiermee van drie
naar zes zalen en van 361 stoelen naar ruim 900. De
nieuwe bioscoop wordt deel van het ontwikkelingsge
bied de Spoorzone die de verbindende schakel moet
worden tussen het station en de historische binnenstad
van Gouda. Arcade is onderdeel van de Stichting
Schouwburgcomplex Gouda en schouwburgdirectrice
Nel Oskam liet in de plaatselijke pers weten zeer blij te
zijn met de nieuwbouw. 'Het is een perfecte plek. Het
ligt vlakbij het station, de binnenstad en er is genoeg
parkeerruimte voor auto's en fietsen. De bioscoop zal
een grote aantrekkingskracht op de hele Goudse regio
gaan uitoefenen.' Als alles goed gaat kunnen de be
zoekers eind 2013 zo vanuit de trein in de film stappen.
'Say goodbye to the nice boys, Krupke.' (Simon Oakland in West Side Story)
'Look, you don't have to wait anymore. He's not coming back.' (Jason Alexander als Carl in Hachi)
