Een drietal andere maatschappijen, die zich eveneens bij deze
vijf hadden aangesloten, doch geen lid. waren van den Bond
maar verplichtingen hadden bij de leden, verklaarden zich, door
zich aan deze verplichtingen te onttrekken, met de vijf andere
solidair, t.w.United Artists Corporation; Columbia Pictures
Corporation en Universal International Films Inc.
Het Hoofdbestuur heeft bij schrijven van 1 October 1945 in-
stantelijk geïnformeerd naar de redenen, welke de betrokken
ondernemingen moveerden om voor het lidmaatschap te be
danken. Men heeft het niet noodig gevonden dit schrijven te
beantwoorden.
De situatie, hierdoor voor het Nederlandsche film- en bio
scoopbedrijf ontstaan, was ongetwijfeld netelig.
De feiten liggen immers aldus: Toen ons land door de Duit-
schers werd bezet, was ca. 60% van de programma's in onze
bioscopen gecontracteerd bij de nederzettingen hier te lande
van Amerikaansche productiemaatschappijen, die allen lid wa
ren van den Bond, ofwel bij zelfstandige importeurs van Ame
rikaansche films, die eveneens lid waren. In totaal waren hier
mede minstens zes honderd films gemoeid, waarvan velen niet
waren vertoond. Bovendien is het niet uitgesloten, dat, gezien
de destijds bestaande klantenbinding in dit bedrijf, in menig
contract een optie op een toekomstig product was geclausuleerd.
Zeker is, dat in vele gevallen van rekening-courant-relatie door
de afnemers vooruit is betaald. Doordat de betrokken onder
nemingen als vijandelijk vermogen tijdens de bezetting in han
den kwamen van „Verwalters", liep het product in kwestie
groot gevaar, vernietigd of naar Duitschland gesleept te wor
den. Door de vindingrijkheid van vele bedrijfsgenooten is dit,
behoudens een enkele uitzondering, voorkomen.
Wie schetst echter de verbazing en verontwaardiging van
de Nederlandsche contractanten, toen na afloop van den oorlog
de wederpartij zich zonder meer op het standpunt stelde, dat
de contracten in kwestie geëxpireerd waren en zij zich van
eenige verplichting tot levering of compensatie ontslagen acht
te. Dit geschiedde tusschen partijen, die tientallen jaren met el
kaar hadden samengewerkt en wier vertegenwoordigers in de
gezamenlijke organisatie aan dezelfde tafel in den loop der jaren
hun wederzijdsche rechten en plichten in goed vertrouwen had
den geregeld.
Intusschen lanceerden deze Amerikaansche ondernemingen
een deelvvan haar tijdens den oorlog vervaardigd product van
zeer matige kwaliteit door middel van de Psychological War
45