si
as
X
u
U
en
W
-
as
O
waarom zijn en onze gevoelens zuiver bleven
ondanks zijn leugentjes, zijn kleine dief
stallen, waarom de kleine bloem, door deze
vagebond onhandig aan een meisje aan
geboden ons meer ontroerde dan menige
hartstochtelijk en fraai gespeelde liefdes
scène op het toneel of op het witte doek.
Hier is materiaal te over voor een psycholoog
wat ik niet ben. Ik ben alleen maar een
van de miljoenen die ontroerd zijn geweest
door de man die U hebt gecreëerd, die U
hebt laten lachen, die met U Uw avonturen
doorleefden, Uw tegenslagen, Uw kleine
vreugden. Ik ben gewoon een van de vele
miljoenen die het gevoel hadden heel nauw
met U verbonden te zijn.
Het is in die geest dat ik tot U spreken
wil, als een van hen die dankbaar zijn dat
Uw genie hen in staat gesteld heeft enige
ogenblikken uit de dagelijkse sleur te stappen
om met U de belevenissen te ondergaan
van dat vriendelijke, ridderlijke, onverzet
telijke wezen, van die heel kleine man
tegen de grote, grote wereld: Charlie, de
landloper.
U hebt ons in Uw memoires verteld hoe
getroffen U was toen een oude actrice tranen
plengde bij het zien van een repetitie voor
een film waarin U, na de bons te hebben
gekregen, op een meeslepende manier ac
teerde dat U een groot gezin met kleine
kinderen had. Toen voelde U voor het eerst
dat U een even groot vermogen had om
een traan te verwekken als een lach. Nooit
zullen wij vergeten hoe wij werden ontroerd
door enkele onvergetelijke taferelen in die
prachtige film „The Kid". Nooit zullen
wij vergeten hoe wij met grote vertedering
lachten toen U zich zo delicaat te goed
deed aan een schoen en een veter in „The
Gold Rush", en hoe wij ademloos keken
naar de dans van de broodjes. Ik noem
slechts enkele hoogtepunten onder vele
andere: nooit zullen wij vergeten hoe wij
gelachen hebben toen U, in City Lights,
een fluitje had ingeslikt en hoe elke hik
een fluitstoot verwekte; maar ook hoeveel
gevoelige taferelen danken wij niet aan
dezelfde film! Wij denken aan de schat van
humor, dwaasheid en melancholie in Modern
Times waarin U bewogen was door de
toenemende verdwazing van een door de
techniek beheerste samenleving.
U bent vaak in beweging gekomen door
sociale onrechtvaardigheden, Mr. Chaplin,
door het uitzichtloos bestaan van de „under
dog", door de eenzaamheid van invaliden,
door de strijd om het bestaan van de ont
erfden. De manier waarop U ons erbij
betrok was niet moeilijk. U ging recht op
het doel af, U compliceerde de problemen
niet met Freudiaanse of andere weten
schappelijke onderzoekingen. En toch wist
U de bewondering te wekken van mensen als
Einstein, als Debussy, als Shaw. Waarom?
Omdat wat Charlie deed recht op ons hart
af ging, hij volgde niet de kronkels van onze
hersenen heel belangrijke wegen soms
maar hij ging rechtstreeks, zonder omwegen,
met dwaasheid en met tederheid op ons
hart af. En omdat nu eenmaal ieder mens
een hart heeft, al schaamt hij zich er wel
eens voor dat te bekennen, wist U iedereen
te bereiken en het zal U zeker goed doen
te horen dat enkele vermaarde intellectuelen
onder hen die ditmaal over de toekenning
van de prijs moesten beslissen, de harts-
tochtelijkste pleidooien juist voor Uw kunst
gehouden hebben.
Mr. Chaplin, U bent in de ontwikkeling
van de film gedurende de eerste helft van
deze eeuw iemand van de allergrootste
betekenis geweest. De ontberingen van Uw
jeugd, waarvan U ons zo boeiend verteld
in Uw memoires, de artistieke erfenis van
Uw vader en misschien nog meer die van
Uw moeder gaven U een vroegtijdige start
om Uw levensonderhoud te verdienen op
het toneel. U schreef zelf van Uw moeder
dat zij bij U het vriendelijkste licht heeft
ontstoken dat deze wereld ooit gekend
heeft: liefde, mededogen en menselijkheid.
Maar in dezelfde tijd hebt U geworsteld
met de honger en met de angst voor morgen.
Alle ervaringen in het leven hebben geholpen
Uw creatie, Charlie, te perfectionneren, hem
tot een zuiverder spiegel van de menselijke
natuur te maken. Hij is gegroeid tot een
mengeling van grootheid en zwakte, van
mededogen en meedogenloosheid, van kop
pigheid en onzekerheid, van naïviteit en
eenzaamheid, van hardheid en tederheid.
U hebt in Uw leven trouwe vriendschappen
gehad, maar U hebt zelf ook de eenzaam
heid gekend. Over Uw ontvangst in New
Charles Chaplin in gesprek met de heer W. F.
Dubbeldeman. Links de heer J. G. J. Bosman.
458
