raimiEK
GELUIDSWEERGAVE
Behalve de beeldkwaliteit, moet heden ten dage
ook de geluidskwaliteit in de bioscopen van bijzon
der belang worden geacht, omdat het publiek op
dit terrein meer en meer verwend is geraakt. Het
bezit van hoogwaardige stereo-installaties voor par
ticulier gebruik neemt immers hand over hand toe
en ook het televisiegeluid is van hoge kwaliteit.
SOORTEN GELUID
TOONKOP
LUIDSPREKERS
roterende filmbaan
verende rol
fotocel
In de bioscoop heeft men te maken met verschillende soor
ten van geluid, te weten: spraak, muziek en diverse vormen
van effectgeluiden. Daar elk van deze soorten qua weergave
specifieke eisen stelt, moet er dus gestreefd worden naar de
best mogelijke middenweg. Met de tegenwoordige geperfec
tioneerde weergave-apparatuur kan men zeer ver komen,
ook al heeft de optische geluidsfilm zijn beperkingen voor
wat betreft het frequenticbereik. Met het zogeheten magne
tische geluid kunnen nog betere resultaten worden bereikt
en met de meerkanalige magnetische geluidssystemen, die in
de praktijk niet zo vaak meer worden aangetroffen, kan
met het geluidsbeeld nog verder verbeteren. Ook hier geldt
weer dat een perfecte installatie alleen tot zijn recht kan ko
men wanneer hij goed wordt onderhouden en bediend. Van
de geluidsband van de film naar de oren van het publiek is
een lange weg vol met voetangels en klemmen en de zorg
zal zich dan ook tot alle onderdelen moeten uitstrekken.
Eerst komt de 'toonkop', officieel ook wel duidelijker ge-
luidsaftastinrichting genoemd, daarna de voor- en de eind-
versterker en vervolgens de luidsprekers die met doorgaans
lange leidingen aan de versterkers zijn gekoppeld. Tenslotte
speelt dan de zaalakoestick een belangrijke rol.
belichtingslampje
scherm met spleet
belichtinqslampje
de loop van de film door een optische gcluidsaftastinrichting
(Philips)
De toonkop is een precisie-apparaat, dat als eerste schakel
in het geheel de kwaliteit van de uiteindelijke weergave in
hoge mate bepaalt. Dit onderdeel moet dan ook op de door
de leverancier aangegeven wijze zorgvuldig worden onder
houden. De moderne transistorversterkers vereisen weinig
onderhoud. Bij storingen kan dikwijls het gestoorde deel in
zijn geheel worden vervangen, hetgeen tijdrovend zoekwerk
overbodig maakt. Dit betekent niet dat een reserve-verster
ker een overbodige luxe zou zijn, integendeel. Wanneer in
de toonkop het optische of magnetische geluidsbeeld is
omgezet in elektrische trillingen, die na te zijn versterkt aan
de luidsprekers worden toegevoerd, dan moet daar weer
worden gezorgd voor omzetting in luchttrillingen. Dit doet
bij de normale luidsprekers de conus die door zijn heen en
weer gaande bewegingen de omringende lucht op de ge
wenste wijze in trilling brengt. Voor de lage tonen levert
dit over het algemeen geen bijzondere problemen op. Voor
de weergave van hoge tonen past men veelal speciale luid
sprekers toe en wel uit kwalitatieve overwegingen. Het zou
te ver voeren hierop in dit kader nader in te gaan. De com
binatie van luidsprekers voor hoge en lage tonen duidt men
gewoonlijk aan met de term gescheiden weergave.
De opstelling van de luidspreker(s) of de luidsprekercombi-
natie(s) is een belangrijke zaak. De beste plaats is midden
achter het projectiescherm op ongeveer 2/3 van de hoogte
of, als er meer combinaties worden gebruikt bijvoorbeeld
bij zeer brede schermen, op verschillende plaatsen achter
het scherm. In sommige gevallen is dat niet mogelijk en
moet worden gekozen tussen boven, onder of naast het pro
jectiedoek. De juiste keuze hangt geheel af van de omstan
digheden in de betreffende zaal. Het is duidelijk, dat het bij
de handeling op het scherm behorende geluid ook van die
plaats moet komen, zodat de opstellingvan de luidsprekers
buiten het doek minder wenselijk is. Gelukkig is een en an
der niet zodanig kritisch, dat er altijd en onmiddellijk
sprake zou zijn van een storende invloed. Men moet ech
ter toch wel oppassen dat: bij plaatsing van de luidsprekers
boven het doek de geluids'straling' niet over een groot deel
van de voorste zitplaatsrijen heen gaat, waardoor vooral
voor wat de hoge (gerichte) straling betreft een deel van het
geluidsbeeld verloren gaat; bij plaatsing naast het scherm
niet het geluid duidelijk van ée'n kant wordt gehoord en bij
plaatsing onder het doek niet de bezoekers op de voorste
rijen teveel van het goede krijgen en het overige publiek te
weinig. Kortom wanneer de luidsprekers, bijv. bij projec
tie op een muur, beslist niet achter het beeld een plaats
kunnen vinden, dan is het zaak zorgvuldig na te gaan, liefst
door middel van proeven, wat de beste remedie is.
schematische voorstelling van de aftasting van een optisch
geluidsspoor (Kikro-systeem)
