Meervoudig is niet eenvoudig
IN BEELD
Het zijn
kansen die
men van
tevoren bij
digitale
cinema
zag, maar
die veel
ingewikkel
der blijken
te zijn.
ED
Vertoners vragen om buitenlandse ondertiteling
Als het aan bepaalde Nederlandse filmvertoners ligt,
krijgen ze de beschikking over films met meervoudige
ondertitels. Er is volgens hen een behoorlijke afzetmarkt
voor meertalig ondertitelde films. Maar het blijkt niet
eenvoudig te zijn om het voor elkaar te krijgen.
Door Benny Unfema
Met een vijftiental grote studentensteden vol buiten
landse studenten, duizend kilometer grensgebied met
daar in de buurt tientallen bioscopen en filmhuizen,
jaarlijks elf miljoen toeristen en ruim drie miljoen al
lochtonen in Nederland zou je kunnen zeggen dat er
een behoorlijke afzetmarkt is voor meertalig onderti
telde films. Nederlands gesproken films met Engelse
ondertiteling, Turks gesproken en Nederlands en Duits
ondertiteld. Enfin, vult u zelf maar een combinatie in.
Toch kom je ze alleen bij hoge uitzondering tegen.
Verschillende taalversies
Een bioscoop of filmtheater kan uiteenlopende
redenen hebben om een combinatie van verschillende
taalversies te willen vertonen. Bioscopen in Limburg en
het zuiden van Brabant zullen zonder Franse ondertitels
nooit bezoekers trekken uit het Franstalige gedeelte
van België waar wel met meervoudige ondertitels
wordt gewerkt. David Deprez van Lumière in Maas
tricht heeft een hele andere reden waarom hij buiten
landse ondertiteling wil. Hij wil graag de grote hoeveel
heid buitenlandse studenten bedienen die Maastricht
als internationale studentenstad herbergt. Zelden krijgt
hij het voor elkaar om een film te vertonen met andere
ondertiteling dan de Nederlandse. Cineart is één van
de weinige distributeurs die hem wel eens toestemming
geeft om een film via een internationale Blu-ray te ver
tonen. Daarmee heeft hij de Engelse ondertitels, maar
dat is geen ideale situatie want het liefst wil Deprez
de film met een regel Nederlands en een regel Engels
ondertitelen.
Arjon Rotgers, theatermanager van arthouse Cineast
en bioscoop CineStar in Enschede, op nog geen tien ki-
Fi/mverfoners
in grensstreek
richten hun pijlen
op meertalige
ondertitels. Still
uit Turkse filmhit
Fetih 1453.
lometer van het Duitse Gronau, onderzoekt al geruime
tijd hoe hij Duitse films naar Enschede kan krijgen. Na
tuurlijk het liefst wel met een Nederlandse ondertitel.
Gemakkelijk gaat dat niet. 'Voor de Duitse film moet ik
bij een Duitse distributeur zijn die zijn film niet over de
Duitse landsgrenzen mag uitbrengen. Laat staan dat ik
daar ook nog een Nederlandse ondertitel onder kan
krijgen', aldus Rotgers.
Kansen
Het zijn kansen die men van tevoren bij digitale cinema
juist zag, maar die in de praktijk toch veel ingewik
kelder blijken te zijn. Volgens Anne van der Pol van
Cinéart is het ook eenvoudigweg te duur om met
een extra ondertitel te werken, laat staan met duo
ondertiteling. Ron van der Meij van Nedcipro bestrijdt
dit. 'De kosten vallen enorm mee. Het kan allemaal op
een DCP komen te staan door middel van een sup
plement. Natuurlijk moet de ondertitel wel voorhanden
zijn en daar ligt natuurlijk wel een probleem. Aan een
Engelse ondertitel zou je in theorie wel kunnen komen,
maar dan heb je nog geen duo-ondertiteling, want die
moet speciaal worden gemaakt', zo vertelt Van der
Meij. Wellicht is het ontwikkelen van een conversiepro
gramma om twee ondertitels te combineren een optie.
Deprez zou bereid zijn om hieraan mee te betalen. Hij
ziet alleen maar kansen en geen beperkingen.
Rechten en recht
Alles heeft te maken met rechten. Distributeurs krijgen
de rechten voor alleen de gesproken taal met Neder
landse ondertitels. Managing director Nelleke Driessen
van Fortissimo films, dat wereldwijd veel filmrechten
verkoopt, zegt dat dit is om distributeurs het beste te
laten presteren en om de internationale markt te ver
sterken en te beschermen. Door die beperkingen in de
verschillende taalversies kun je alleen maar oordelen
dat dit de vrije handel binnen de Europese Unie ver
stoort. In Artikel 3 van de VEL) (Verdrag betreffende
de Europese Unie) worden de doelstellingen van de Eu
ropese Unie beschreven en in lid 3 van artikel 3 brengt
de Europese Unie een interne markt tot stand met een
groot concurrentievermogen voor de deelnemers. Door
de belemmering in het vrijgeven van de rechten van de
ondertitels van films wordt de interne markt belemmerd.
Bioscopen in het grensgebied kunnen nu onmogelijk
de concurrentie aangaan met bioscopen vlak over de
grens. Wellicht dat dit nog eens wordt getoetst door
een rechter.
'Ik betaal nergens meer5
New Kids: Turbc
