Vooruitblik 2013
m
IN BEELD
IN BEELD
Een sector in beweging
Afgelopen jaar stond nog helemaal in het teken van de digitalisering
van bioscoopvertoning. Nu die is afgerond ziet de filmwereld zich aan
de vooravond van 2013 geconfronteerd met de vraag: hoe zoekt de
sector zich een weg in de nieuwe, digitale wereld?
Mardou
Jacobs:
'Als er geen
maatrege
len komen,
zal de Ne
derlandse
film over
twee jaar
nauwelijks
meer in de
bioscopen
te zien zijn/
Ron Sterk:
'Zo hoort
bijvoor
beeld
marketing
niet langer
alleen bij
de distribu
teur, maar
ook bij de
vertoner'
Door Alice Scheiuit en Jeroen Huijsdens
Terwijl de Nederlandse bioscoop-
markt een duizelingwekkend sterke
eindsprint van 2012 meemaakt,
wordt de Nederlandse filmpro
ductiesector vooral in de greep
gehouden van de voorgenomen
bezuinigingen op cultuur en om
roep. Het regeerakkoord, waarin
extra omroepbezuinigingen en een
heroverweging van het Media-
fonds werd aangekondigd, hakte
er flink in. De branche vreest dat er
vanaf 2013 minder Nederlandse
films kunnen worden gemaakt
en dat het marktaandeel van
Nederlands product flink onder
druk komt te staan. Bij de overheid
wordt daarom aangedrongen op
economische maatregelen en een
gedegen industriebeleid. Maar in
november werd een voorstel voor
onderzoek naar een tax shelter
door een kamermeerderheid,
waaronder de regeringspartijen
PvdA en VVD, nog van de hand
gewezen. 'Het laatste woord is
hierover nog niet gezegd', aldus
een strijdbare Mardou Jacobs,
directeur van de Nederlandse
Beroepsvereniging van Film- en
Televisiemakers (NBF). 'Het is lastig
om de kaalslag nu te overzien. In
2013 merken we het nog niet in
de bioscopen, maar aan de kant
van de makers is de pijn al wel
voelbaar. Als er geen maatregelen
komen, zal de Nederlandse film
over twee jaar nauwelijks meer in
de bioscopen te zien zijn.'
Het Filmfonds, dat zelf op de schop
moest als gevolg van de bezuini
gingen, blijft er waarde aan hech
ten om samen met de hele sector
aandacht te vragen bij de politiek.
Woordvoerder Jonathan Mees:
'Primair doel van het fonds is het
productievolume van Nederlandse
films op peil te houden. Belangrijk,
want recent onderzoek wijst uit dat
een groot aantal Nederlandse
films in de bioscoop een positief
effect heeft op het totale bios
coopbezoek. Daarvan profiteert
de hele sector.'
Grote thema's
Niet alleen de bezuinigingen
blijven in 2013 naar verwachting
voor gespreksstof zorgen, ook
de windows zullen dat blijven
doen. Zeker als partijen als UPC,
Ziggo en KPN op de deur van het
traditionele uitbrengpatroon blijven
kloppen. NVB-directeur Ron Sterk:
'De NVB vindt het een riskante
ontwikkeling, maar het blijft aan de
markt. Distributeurs en exploitanten
moeten over windows onderling
afspraken maken. Internationaal
gebeurt het al, maar het zal nog
wel een tijdje duren voordat
Nederland zich daarbij voegt',
voorspelt hij.
Ook piraterij keert in 2013
opnieuw terug op de agenda, al
is het alleen al omdat een Neder
lands downloadverbod als gevolg
van recente politieke ontwikkelin
gen opeens binnen handbereik is
gekomen. NVF-voorzitter Wilco
Wolfers, die zegt een download
verbod toe te juichen, liet als
gevolg daarvan aan Entertainment
Business weten te verwachten dat
buitenlandse aanbieders van home
entertainment, zoals Netflix en
LoveFilm, versneld naar Nederland
gaan komen. Wolfers verwacht
In 2073 gaat
3D-audio echt
van zich laten
horen.
in 2013 tevens diensten die de
thuisconsumptie van film mogelijk
maken op basis van een abon
nementsmodel vergelijkbaar met
Spotify. Die marktverandering zal
op haar beurt ook weer gevolgen
hebben voor de wijze waarop bios
copen het publiek gaan verleiden
om film en andersoortige content
vooral bij hen te komen bekijken.
Andere toepassingen
Gerben Kuipers van CineMec
heeft in dat opzicht diverse ijzers in
het vuur. Kuipers: 'Wij gaan onder
andere meer doen met gaming.
De gamers komen nu niet naar de
bioscoop. Met gaming willen wij
ze weer de zalen in krijgen. Maar
ook de museumbezoekers heb
ben onze aandacht.' Bij Cinegrid,
een Amsterdams initiatief dat is
voortgekomen uit een samen
werking tussen onder andere de
Universiteit van Amsterdam, TNO
en Waag Society, denken ze daar
ook over na. Zij zien een mooie
toekomst weggelegd voor nieuwe
vormen van digitale cinema. 'Er
ontstaat een gevoel van nabijheid,
die heel interessante toepassingen
kan opleveren', aldus programma-
Tm looking for someone to share in an adventure...' (lan McKellen als Gandalf in The Hobbit: An Unexpected Journey)
heeft zijn oog laten vallen op
Auro 11.1. JT daarentegen heeft
gekozen voor de audio-upgrade
van Dolby, Dolby Atmos (zie ook
pagina's 15 en 17). Rik van Leeu
wen van Dolby: 'Ik denk dat wij
hiermee een behoorlijke golfslag
gaan veroorzaken. Het systeem
kan een geluidsobject zeer
specifiek hoorbaar maken op een
bepaalde plaats op een bepaald
moment. Zelfs boven je hoofd.
Nieuw zijn de boxen aan het
plafond. Je hóórt een helikopter
overvliegen.' De nieuwe dimensie
die sinds kort aan het bioscoop
geluid wordt toegevoegd, wordt
onder meer toegepast bij The
Hobbit, Rise of the Guardians, Life
of Pi en volgend jaar ook bij de
nieuwe Star Trek-f'\\m. Het is alleen
wel te hopen dat de verschillende
audiosystemen elkaar niet te veel
in de weg gaan zitten.
Het is aannemelijk dat technische
vernieuwingen het eerst waar te
nemen zijn in nieuwe bioscopen.
In dat opzicht kunnen we uitkij
ken naar de complexen die in
2013 geopend gaan worden in
Dordrecht, Venlo, Tilburg, Gouda
en Kerkrade. Dordrecht krijgt er
volgend jaar maar liefst twee
exploitaties bij. Zowel de nieuwe
bioscoop van Wolff als arthouse-
bioscoop The Movies opent in
2013 zijn deuren. In Venlo gaat
komend voorjaar CityCinema
open en in Tilburg kan het publiek
volgend jaar naar het vernieuwde
Cinecitta. Ook Gouda stevent
af op een vernieuwd theater. In
dit geval betreft het de nieuwe
Arcade-bioscoop. Jogchem's The
aters tenslotte voegt in 2013 de
nieuwe bioscoop in Kerkrade, aan
haar theaterpark toe. En dan is
het lijstje nog niet eens compleet.
Anders denken
Digitalisering vraagt zowel van
nieuwe als bestaande bioscopen
en filmtheaters een andere manier
van denken. Zelfs op organisa
tieniveau, zegt Wilko Schuringa
van filmtheater De Lieve Vrouw in
'You are fully capable of deciding your own destiny. The question you face is: which path will you choose?' (Ben Cross in Star Trek)
manager Frank Kresin van Cine
grid. 'Denk bijvoorbeeld aan het
Rijksmuseum online, waarbij men al
inzoomend de penseelstreken kan
volgen'.
In Nederland wordt ook serieus
gekeken om ziekenhuisoperaties -
in 4K - op het scherm te brengen.
Kresin: 'Artsen zijn enthousiast. Het
zal in de nabije toekomst worden
ingezet voor de verbetering van
operaties en voor educatieve
doeleinden. Volgend jaar wordt
het vertoond in de collegezalen,
maar in de bioscoop zou het ook
goed kunnen.' Pathé-directeur
Lauge Nielsen zegt open te staan
voor deze ontwikkelingen: 'Wij zijn
geïnteresseerd in de combinatie
met glasvezel waarmee je beeld
en geluid ongecomprimeerd kunt
versturen. Denk je eens in welke
mogelijkheden dat biedt! Ik denk
bijvoorbeeld aan een aandeelhou
dersvergadering op verschillende
locaties. Dan kun je de aandeel
houders uitnodigen in de lokale
bioscopen. Ja, dat komt er beslist
aan. Alleen is het aan ons om de
klant te laten zien wat er allemaal
mogelijk is.'
3D-audio
Nog wat dichter bij huis is 3D-audio
een onderwerp dat in 2013 zeker
van zich gaat doen spreken. De
eerder genoemde Gerben Kuipers
Amersfoort. 'De filmoperateur, die
een puur technisch vak uitoefende,
heeft zich moeten omscholen.
Tegenwoordig moeten alle mede
werkers zich direct richten op het
bezoek en de service. Bioscopen
moeten hun personeel wat dat
betreft anders opleiden.' NVB-di
recteur Ron Sterk beaamt dat. 'Zo
hoort bijvoorbeeld marketing niet
langer alleen bij de distributeur,
maar ook bij de vertoner', aldus
Sterk.
Wat de digitalisering de vertoners
echt gaat brengen, moet nog
blijken. Sterk: 'Noorwegen loopt
een jaar vooruit. Als we daar naar
kijken, dan kunnen we voorspel
len wat er bij ons gaat gebeuren.
Kleine bioscopen en filmhuizen
lijken daar het meest te profiteren
in omzet. Maar ze hebben elders
wel weer kosten. Men is flexibeler,
ontplooit meer initiatieven en krijgt
meer bezoekers.' Sterk verwacht
veel nieuwe initiatieven, maar ook
een hoop mislukkingen. 'Het is nu
aan het ondernemerschap van de
exploitanten en distributeurs om de
mogelijkheden te grijpen.'
De Nederlandse theaters zijn nog
zoekende of houden hun concrete
plannen nog even voor zich. Schu
ringa wil wel prijsgeven dat men bij
De Lieve Vrouw in 2013 iets met
een multifunctioneel podium kan
verwachten. 'Wij zijn ook een the
ater en we zijn benaderd door een
band die ook een leuke film heeft.
Daar komt dan weer een dj-act bij.'
Ook Ingrid Donsu van het kleine
filmtheater De Speeldoos in Baarn
ziet mogelijkheden met theater:
'Wij denken aan acteurs die spelen
voor het filmdoek als interactief
blue screen.' De programmeurs zijn
het er over eens dat iedereen nu
al flexibeler kan programmeren,
sneller boeken en beter op de
actualiteit in kan spelen.
