ZUIVERING
T\ E moeilijkheden, welke zich voordeden met
sommige instanties van het Militair Gezag,
plaatsten het Hoofdbestuur midden in het
vraagstuk van de zuivering. Hieromtrent heb
ben met militaire vertegenwoordigers, alsmede
met regeeringsautoriteiten, onderscheidene be
sprekingen plaats gehad. Algemeen werd hier
bij de bijzondere positie aangevoeld, waarin dit bedrijf tijdens
de bezetting heeft verkeerd. Men zag n.1. in, dat aan den eenen
kant dit bedrijf practisch zoodanig economisch door eenige
Duitsche maatschappijen werd overheerscht tijdens de bezetting
en organisatorisch en politiek werd geringeloord door den be
zetter zelf of door diens organen, zooals het Referat Film en de
Kultuurkamer, dat voor de meeste leden practisch geen keuze
was overgebleven en zij eigenlijk zetbaas in eigen huis waren
geworden, terwijl tientallen ondernemingen, waaronder de
grootste, onder beheer stonden.
Een leger van honderden controleurs, gerecruteerd uit de
N.S.B., hield voortdurend toezicht op de programma's en op de
wijze, waarop de zaken werden geëxploiteerd. Vast kwam te
staan, dat nagenoeg alle leden van den Bond zich niet hadden
aangemeld voor het lidmaatschap van de Kultuurkamer, dat zij
geen uitbreiding hadden gegeven aan hun zaken tijdens de be
zetting en dat de meesten door het verminderen of weglaten
van reclame en door de programma's zoo neutraal mogelijk te
houden, zich van iedere activiteit van hun kant onthielden.
Aan het werk van de Kultuurkamer hebben de bonafide leden
practisch geen deelgenomen. De meeste exploitanten (verhuur
kantoren waren nagenoeg alle gesloten) waren zich bewust van
hun moeilijke positie, die ten zeerste verzwaard werd door het
feit, dat de publieke belangstelling groeide en van de zijde van
den bezetter voortdurend een waakzaam oog in het zeil werd
gehouden, dat aan deze belangstelling werd tegemoet gekomen.
Een persoonlijke wijze van bedrijfsvoering was practisch on
mogelijk. Het beste bewijs, dat ook de meest onverdachten in
het bedrijf meenden, dat niet anders kon worden gehandeld, dan
gehandeld werd, ligt wel besloten in het feit, dat in vele geval-
18
