en 't onderwerp kan van zeer verschillende zijden
worden beschouwd. Van een streven naar volle
digheid zal dan ook geen sprake kunnen zijn en
het moet dan ook bij enkele gedachten blijven,
die ik U wilde voorleggen.
Het zou zeker onjuist zijn verder de uitdrukking
,,de film" als generalisatie voor alle producten van
het procédé der snelheidsphotographie te gebrui
ken, hetgeen nog te veel geschiedt door tegen
standers van de film als vermaak. Zeker dient
kort te worden nagegaan wat niet alles tot dit,
tot begrip geworden woord, gerekend kan wor
den. Wij kunnen dan, schematisch, komen tot de
volgende categorieën: 1. de documentaire film, 2.
de amusementsfilm en 3. de film als zuivere kunst
uiting. Dit voornamelijk een onderverdeling op
grond van de opzet, het doel, dat met het maken
van de film beoogd werd.
De documentaire film
Het spreekt immers vanzelve, dat ware film
kunst zowel in de documentaire als in de amuse
mentsfilm geboden kan worden en dat, om maar
een enkel voorbeeld te noemen, documentaire ge
gevens in een amusementsfilm verwerkt kunnen
zijn. Het is echter de opzet, die hier de scheiding
voltrekt. De documentaire bezit vaak de trekken
van het didactische of van de propaganda. Zij
wil wat laten doordringen, wat leren aan de toe
schouwer. Zo kan de documentaire voor propa
gandistische doeleinden worden gebruikt op poli
tiek of economisch terrein. Zelden is het de sim
pele mededeling van feiten zonder meer, die de
opzet vormt voor de productie van deze filmcate-
gorie. En inderdaad zal de documentaire van
grote didactische waarde kunnen zijn bij het lager
en middelbaar onderwijs b.v., waarbij deze leer
methode tot nu toe nog te veel verwaarloosd is.
Aardrijkskunde bijvoorbeeld, waarin de te leren
stof geïllustreerd wordt door het filmbeeld moet,
daar immers een groot deel der leerlingen meer
visueel dan auditief is ingesteld, van groten in
vloed zijn op het goede begrip van de medege
deelde feiten en vooral ook op het voor langeren
tijd memoreren van de leerstof. Ik meen, dat voor
de schoolfilm, mits goed opgezet en door de leraar
juist gebruikt, een grote toekomst kan zijn weg
gelegd. Ook bij het Hoger Onderwijs trouwens
zal de film van veel nut kunnen zijn. Het filmen
van chirurgische en experimenteel embryologische
operaties met hun gevolgen, het vastleggen door
middel van de film van de groei in weefselcultures
buiten het lichaam, de verlangzaamde filmopname
en het versnelde beeld, dit alles zal in hoge mate
nuttig kunnen zijn voor het onderwijs, maar ook
voor het wetenschappelijk onderzoek. Vooral
meen ik, dat in dit verband ook groot nut ver
wacht mag worden van de tekenfilm, die op essen
tiële en desnoods schematische wijze bewegingen
van organen tijdens de ontwikkeling, groeipro
cessen e.d. kan uiteen zetten zonder dat het oog
wordt afgeleid door bijkomstigheden. Ook het
technisch onderzoek, het gedrag van materialen
b.v., is gebaat bij de blote vastlegging van de fei
ten in een film. De documentaire geeft dus in
principe objectieve feiten maar wanneer deze ge
zien en vooral aaneengereid en verbonden zijn
door het subjectieve inzicht van de regisseur is
hij daardoor geneigd een instrument te worden
van propagandistische of didactische waarde.
De amnsementsfilm
De amusementsfilm vormt quantitatief de be
langrijkste categorie van de drie genoemde. Bij
de vervaardiging hiervan staat het doel voorop
het publiek ontspanning te brengen op winstge
vende basis, waarbij niet het geven van ontspan
ning maar het maken van winst voorop staat,
zonder enig culturele interesse. Hier wordt ont
spanning verkocht. Dit includeert, dat de produ
cer rekening zal hebben te
houden met de algemene
smaak van het publiek. Im
mers wanneer hij daar al te
ver buiten zou vallen, trekt de
film niet en de exploitatie
wordt een financieel debacle.
En de film moet door vele,
zeer vele bezoekers van bio
scooptheaters worden gezien
wanneer slechts alleen reeds de
kosten van de vervaardiging ge-
Het Hoofdbestuur te gast bij de feest
vierende Afdeling Hel Noorden
