BETRACHT VEILIGHEID
VOOR ALLES
DE HARDE
LES VAN
JEMEPPE
15
IN een vorig artikel heb ik het er over gehad,
dat nitraat-film een zachtaardig soort dyna
miet is. Ik ben nu echter tot de conclusie
gekomen, dat, mits men maar genoeg voor
raad hiervan in huis heeft, de uitwerking bij
ontbranding dusdanige catastrophes teweeg kan
brengen, dat het verschil tussen dynamiet en
nitraat-film niet meer zo groot is.
Enige tijd geleden kreeg ik het bericht, dat in
Jemeppe sur Meuse in België een cabine was uitge
brand. Het kostte drie mensen het leven, te weten
de directeur van de betrokken bioscoop en twee
zijner operateurs. Wat er zich precies heeft afge
speeld, weet niemand,
maar de deskundigen, die
een onderzoek instelden,
zijn tot de conclusie ge
komen, dat ditmaal de
oorzaak niet schuilde in
het in brand geraken van
een film in een der pro
jectietoestellen. De brand
ontstond op de omspoel-
tafel in de bijcabine.
Om een en ander goed
te begrijpen geef ik hier
onder een situatieschetsje.
Volgens verklaringen
der toeschouwers-getui
gen werd geen brand op
het doek waargenomen
tijdens de projectie van
het linkertoestel.
In de trommels der linker machine bevonden
zich de resten van 900 M. film, gelijkelijk ver
deeld in beide trommels, terwijl in de ondertrom
mel der rechter machine de resten van 900 M. film
werden gevonden. Dit betekent, dat met de lin
ker projector werd geprojecteerd en de rechter
projector reeds gedurende een kwartier stil stond.
Het liep tegen het eind van de voorstelling.
De cabinevensters hadden schuiven, die echter
klem zaten en dus geopend bleven. Was de brand
dus ontstaan in een der projectoren, dan had het
publiek zeker een rode schijn op het doek moeten
waarnemen en waren de steekvlammen vermoede
lijk door de geopende cabinevensters de zaal bin
nengedrongen. Men neemt dus aan, dat de brand
is ontstaan op de omspoeltafel en toen is overge
slagen op de zich daaronder bevindende open film-
kast.
In een hoek van deze omspoelruimte lag een
filmvoorraad van circa 12000 M. in dozen. Bij
ontbranden van de omspoeltafel en de zich daar
onder bevindende filmvoorraad werden de beide
zich in deze ruimte bevindende personen getrof
fen en wel zodanig, dat zij brandden als fakkels.
Een van hen wist door venster 5 op het dak te
komen, kon zich echter niet meer staande houden
en viel naar beneden. Hij overleed in het zieken
huis aan zijn wonden.
De andere verdween in gat 7 en liep brandend
het balcon op. Ook hij is naderhand in het zieken
huis overleden aan zijn brandwonden. Een zenuw
achtige toeschouwer sprong van het balcon en
werd eveneens gewond. Gelukkig kon het begin
van brand in de zaal wor
den geblust.
Wat gebeurde er ech
ter met de arme stum-
perd bij de projectoren?
Hij zat vermoedelijk op
kruk 12 bij de in werking
zijnde projector. Men
vond hem totaal verkoold
tussen de machines in met
een schuimblusser in zijn
hand. Men vermoedt dus,
dat hij de brand zag door
venster 4, een brandblus
ser greep om te redden
wat er te redden viel,
doch dat inmiddels de
filmvoorraad 6 eveneens
was gaan branden en
daar was natuurlijk geen blussen aan.
Enorme steekvlammen sloegen door venster
4 en door de toegang naar binnen. Het glas
van raam 4 was gesmolten. De hitte is zo ont
zettend geweest, dat de lantaarn op de rechter
projector gesmolten is. Dit is geen verhaal om
angst aan te jagen, doch gruwelijke werkelijkheid.
De brave man bij de projector is in het harnas
gesneuveld. Hij zat in de val en had geen enkele
vluchtweg. Hij moet verschrikkelijke ogenblikken
doorgemaakt hebben.
Welke lering kunnen wij uit dit ontzettend on
geluk trekken? De eigenaar van het theater lette
er streng op, dat in de cabine niet werd gerookt.
Deze oorzaak sluiten wij dus uit.
Bent U er van overtuigd, dat in Uw cabine
nimmer gerookt wordt?
Kort geleden kwam ik met de eigenaar van een
theater plotseling tijdens de voorstelling in de ca
bine. Ik wilde n.1. een oude AEG-gelijkrichter be
kijken. Met de chef-operateur ging ik naar het
I
I
DyUAM'E11
1.) Projector links
2.) Projector rechts
3.) Omspoeltafel waaronder filmbergkast
4.) Glasruit om bij het omspoelen naar de machines te kunnen kijken
5.) Raam uitkomende in een dakgoot
6.) Filmvoorraad in dozen, circa 12000 Af.
7.) Gat met ijzeren ladder, uitkomende vlak voor een deur. toegang
gevend tot het balcon
8.) Muurtje
9.) IJzeren afschermplaat
10.) Klein raam
il.) Cabinevensters
12.) Krukje voor operateur
